Handreiking herkennen van radicalisering bij minderjarige vluchtelingen

Er wordt binnen de hulpverlening steeds meer gebruik gemaakt van systeemgericht werken. Dat komt mede doordat de effectiviteit ervan inmiddels op tal van gebieden wetenschappelijk is aangetoond, o.a. als geijkte methodiek binnen de (jeugd)reclassering en jeugdzorg (van Capelleveen & van Delden-Gerretsen, 2019), (Choy, 2005). Binnen het LSE wordt zoveel mogelijk systeemgericht gewerkt, waarbij de kracht van het systeem wordt ingezet voor zowel de preventie van radicalisering en extremisme als in de begeleidingstrajecten gericht op deradicalisering en disengagement. In deze handreiking wordt uitgelegd wat het belang is van systeemgericht werken in de context van radicalisering en extremisme. Daarnaast worden er concrete handvatten geboden voor professionals in de hulpverlening die op enige manier te maken hebben met een individu dat is geradicaliseerd en die in de begeleiding systeemgericht willen werken.

Ga naar bericht

Radicalisering is het proces waarbij een persoon (of groep) steeds meer bereid is om de gevolgen te accepteren van de strijd voor een samenleving die niet overeenkomt met onze democratische rechtsorde. Radicalisering wordt gekarakteriseerd door toenemend zwart-wit denken in combinatie met uitspraken tegen andersdenkenden. Een individu kan zich steeds meer terugtrekken uit de maatschappij en een grotere bereidheid ontwikkelen (gewelddadige) actie te ondernemen (NCTV, 2024). Dit proces kàn leiden tot extremisme, wat inhoudt dat iemand vanuit zijn ideologie gemotiveerd is om (niet-)gewelddadige activiteiten te ondernemen tegen de democratische rechtsorde (NCTV, 2024). Geradicaliseerde individuen kunnen erg verschillen wat betreft ideologie, religieuze overtuiging, sociaaleconomische status en mentale gezondheid (Koomen & van der Pligt, 2016). De prevalentie van psychische problematiek verschilt erg per onderzoek en varieert tussen de 0-57% (Gill et al., 2021); het is dus mogelijk dat mentale problemen een rol spelen in het radicaliseringsproces. Daarnaast is onderzocht dat een deel van de mensen die extremistisch geweld hebben gepleegd, eerder in aanraking is geweest met de geestelijk gezondheidszorg (ggz) (Steinmetz, 2021; Weenink, 2019). Vanwege grote veiligheidsrisico’s die het gevolg kunnen zijn van radicalisering en extremisme, zou het wenselijk zijn als ggz-instanties kennis hebben over hoe ze deze risico’s kunnen inschatten, hoe ze in contact kunnen blijven met deze personen en wat hun eventuele verantwoordelijkheid hierin is. Deze handreiking is geschreven voor ggz-professionals die in contact komen met cliënten die mogelijk radicaliseren en/of extremistische uitlatingen doen.

Ga naar bericht

Het Landelijk Steunpunt Extremisme krijgt regelmatig vragen binnen over mogelijke radicalisering bij vluchtelingen (waaronder asielzoekers en statushouders) vanuit de zogeheten vreemdelingenketen. Door aandacht te hebben voor signalering binnen de context van deze keten en de mogelijke risico’s die daarbij horen, biedt het Landelijk Steunpunt Extremisme professionals die hierin werkzaam zijn, advies en handelingsperspectief.

Ga naar bericht